یک آیه
اکراه در دین
س۱: آیا معنای آیه «لاَ إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ»[1] این است که کفّار را مجبور به مسلمان شدن نکنیم؟
ج: نه خیر، این اشتباه است که شما می‌گویی، اگر قدرت باشد همه باید زیر پرچم اسلام و مسلمانان بیایند، منتهی قدرت نیست.
منظور از دین، عقاید اسلامی است که اگر داشته باشیم مسلمانیم و اگر نداشته باشیم از اسلام خارج هستیم، آن ها فقط عقاید هستند، شما اصول دین را قبول داشته باشید اما نماز نخوانید مسلمان هستید، روزه هم نگیرید مسلمان هستید، دین همان اصول عقاید است. آن قابل اکراه نیست. اگر به شما بگویند بگو خدا نیست و باور کن خدایی نداریم، شما هم بگویی باور کردم خدایی نداریم اما دلت «مُطْمَئِنٌّ بِالْإِیمانِ» است و خدا را قبول دارید امّا از ترس او به زبان می‌گویی نه(خدا نیست)، این عیب ندارد، او هم نمی‌فهمد که شما قلباً (خدا را) قبول داری، به زبان می‌گویی قبول ندارم او هم نمی‌فهمد که دلت چیست، شما را نمی‌کُشند، بنابراین اکراه در عقاید امکان ندارد، اما در اعمال چرا، می‌گویند نماز نخوان، اگر بخوانی تو را می‌کشیم، اگر شما بخوانی می‌فهمند و تو را می‌کشند، اگر بخوانی می‌فهمند چون می‌بینند، اما آن در باطن است و نمی‌بینند، لذا قابل اکراه نیست، همانطور که عمّار (رحمه الله) این کار را کرد. (به عمار) گفتند پیغمبراکرم صلی الله علیه و آله را فحش بده او هم فحش داد، اما دلش «مُطْمَئِنٌّ بِالْإِیمانِ» بود، بعداً گریه‌کنان محضر پیغمبراکرم صلی الله علیه و آله آمد و گفت: امروز یک غلطی کرده‌ام، فرمودند: چه گفتی. گفت: فحش دادم، فرمودند: این دفعه هم آمدند باز فحش بده[2]، فانَّه لَکُم زکاة، خودت را نجات بده، وگرنه کشته می‌شوی و می‌کشتند دیگر.
بنابراین عقاید قابل اکراه نیست. «لاَ إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ» را بعضی‌ها بد معنا می‌کنند، می‌گویند چه کار داری عیسی به دین خود، موسی به دین خود، نمی‌خواهد او را این طرف بیاوری. نه، خدا می‌گوید من آدم را خلق کرده‌ام سفره به این خوبی پهن کرده‌ام نمی‌خواهم بت‌پرست باشد، او را بکِشید طرف من، منتهی قدرت اجازه نمی‌دهد و الّا اگر اجازه بدهد آرام آرام باید آن را توسعه بدهیم ان شاء الله. بله یواش یواش ان شاء الله.
پرسش و پاسخ از عارف بالله حضرت آیت الله خوشوقت اعلی الله مقامه19/8/1390
[1] - بقره آیه 256
[2] - ...قَالَ: قِیلَ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ النَّاسَ یَرْوُونَ أَنَّ عَلِیّاً ع قَالَ عَلَى مِنْبَرِ الْکُوفَةِ أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّکُمْ سَتُدْعَوْنَ إِلَى سَبِّی فَسُبُّونِی ثُمَّ تُدْعَوْنَ إِلَى الْبَرَاءَةِ مِنِّی فَلَا تَبَرَّءُوا مِنِّی فَقَالَ مَا أَکْثَرَ مَا یَکْذِبُ النَّاسُ عَلَى عَلِیٍّ ع ثُمَّ قَالَ إِنَّمَا قَالَ إِنَّکُمْ سَتُدْعَوْنَ إِلَى سَبِّی فَسُبُّونِی ثُمَّ سَتُدْعَوْنَ إِلَى الْبَرَاءَةِ مِنِّی وَ إِنِّی لَعَلَى دِینِ مُحَمَّدٍ وَ لَمْ یَقُلْ لَا تَبَرَّءُوا مِنِّی فَقَالَ لَهُ السَّائِلُ أَ رَأَیْتَ إِنِ اخْتَارَ الْقَتْلَ دُونَ الْبَرَاءَةِ فَقَالَ وَ اللَّهِ مَا ذَلِکَ عَلَیْهِ وَ مَا لَهُ إِلَّا مَا مَضَى عَلَیْهِ عَمَّارُ بْنُ یَاسِرٍ حَیْثُ أَکْرَهَهُ أَهْلُ مَکَّةَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِیمانِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهِ- إِلَّا مَنْ أُکْرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِیمانِ فَقَالَ لَهُ النَّبِیُّ ص عِنْدَهَا یَا عَمَّارُ إِنْ عَادُوا فَعُدْ فَقَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عُذْرَکَ وَ أَمَرَکَ أَنْ تَعُودَ إِنْ عَادُوا. (کافی، ج۲، ص۲۱۹)