یک آیه
مخاطب قرآن کیست؟
...اگر آیه «شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ»[1] را مطالعه کنیم، جواب استخراج می‌شود؛ خدا در این آیه می‌فرماید: ما قرآن را فرستادیم تا به همه مردم و همه طبقات انسان، راه هدایت و سعادت را نشان دهیم؛ راه زندگی متعالی انسانی که مطابق با عقل و واقعیت‌هاست.
این آیه به ما می‌گوید: این راه، راهی است که خدا برای زندگی انسان معین کرده است. آن راه را خدا در قرآن کریم ارائه کرده است؛ در جمله «هُدًى لِلنَّاسِ»[2]؛ واژه «هُدًى» عربی است و فارسی آن یعنی راهنمایی.
در این آیه، کلمه « ناس» یعنی انسان‌ها؛ یعنی هر کس که انسان است. مشرک، بت پرست، بی‌دین، یهودی، مسیحی هر چه که باشد، همین قدر که انسان باشد، قرآن کریم با او صحبت می‌کند و می‌خواهد آن راه را به او تفهیم کند. این موضوع را از خود آیه شریفه استفاده می‌کنیم؛ چون آیه می‌گوید: «لِلنَّاسِ» یعنی انسان‌ها. قرآن می‌خواهد برای انسان‌ها آن راهی را معرفی کند که اگر خدا در قرآن کریم مطرح و بیان نمی‌کرد، خود انسان قدرت پیدا کردن آن راه را در زندگی نداشت و گمراه می‌شد.
پروردگار متعال که آفریدگار انسان است، با علم و حکمت خود آن راه را تشخیص داده و در این کتاب آسمانی به زبان ساده که انسان بفهمد، بیان کرده است؛ چون خدا قرآن را برای انسان‌ها نازل کرده، پس به گونه‌ای حرف زده که انسان‌ها بفهمند. بنابراین موضوع کتاب، هدایت انسان‌هاست، نه انسان به معنای طبقه خاص، بلکه کل انسان و هر کس که انسان است؛ باسواد، بی‌سواد، سیاه، سفید، بیابانی و خیابانی در این موضوع، هیچ اختلافی بینشان نیست. همین که انسان باشد، کافی است.
برگرفته از مجموعه بیانات معلم اخلاق و معرفت حضرت آیت الله خوشوقت ره درکتاب طریق بندگی
[1]. بقره، 185
[2]. بقره، 185