مراقبه مهم‌تر از محاسبه

س: در مورد محاسبه اعمال و نحوه این محاسبه توضیح بفرمایید؟

ج: محاسبه معلوم است دیگر. آدم شب که می­‌خواهد از کار کنار بکشد و بخوابد ببیند صبح تا حالا چه کار کرده است؟ یک حساب اجمالی از کارهایی که با چشم و گوش و زبان و دست و پا انجام داده است بکند و ببیند در آن گناه بوده است یا نه؟ اگر گناه است استغفار کند و تصمیم بگیرد که فردا دیگر انجام ندهد، اگر گناهی نیست سپاسگزاری کند و فردا ادامه بدهد.

امّا مراقبت مهم­تر از محاسبه است. چون اگر مراقبت نباشد حرام از دست آدم در می‌رود(انجام می­‌شود). ولی مراقبت نمی­‌گذارد، لذا امام صادق صلوات الله و سلامه علیه فرمودند: سه چیز سیدُ الأعمال است و یا مشکل­‌ترین کارهاست[1]، یکی از آن‌ها را فرمودند: همین مراقبت است. فرمودند: «ذِکْرُ اللَّهِ‏ عَلَى‏ کُلِ‏ حَالٍ»،‌در هر حالی، هر کجا هستی، بیابان، خیابان، در اتاق، بیرون، به یاد خدا باش. فرمودند: نه اینکه شما بگویی« سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ فَقَطْ» ، نه، منظورم این نیست، اگر چه این هم یاد خداست، امّا آن چیز که من می­‌خواهم بگویم آن مقدمه تربیتی دارد این نیست، فرمودند: آن این است، هر وقتی خواستی با چشم نگاه کنی، با زبان حرف بزنی، با گوش بشنوی، با دست و پا کاری بکنی، فوراً ببین حلال است یا حرام؟ اگر دیدی حلال است انجام بده امّا اگر حرام بود ترکش کن، این مراقبت است. اگر دو سه هفته این­جوری کار کنی آدم می‌­تواند مسلّط بر اعضاء شود و دیگر از او کار حرام سر نزد. و الّا اگر مراقبت در انجام عمل نباشد آدم طبق عادت معمول عمل می‌­کند از لای  دستش حرام در می­‌رود آن­وقت شب باید با محاسبه آن را گیر بیاورد، مراقبه کار محاسبه را هم آسان می­‌کند.

پرسش و پاسخ از سالک الی الله حضرت آیت الله خوشوقت اعلی الله مقامه

مدرسه علمیه حضرت صاحب الأمر عجل الله فرجه 25/1/1384