نماز بخش5(تعقیبات نماز و نماز اوّل وقت)

تعقیبات نماز و نماز اوّل وقت

س1: بعضی‌ها بعد از خواندن نماز بلافاصله بلند می‌شوند و دنبال کارهای خودشان می‌روند این اشکال دارد؟

ج: در روایت هست انسانی که نماز می‌خواند و بعد از نماز بلند می‌شود و می‌رود، خدا به ملائکه می‌گوید: «ببینید این بنده من محتاج به من نبود، چیزی از من نخواست»[1]. این‌ها بیاناتی است که ما را به این باور برساند که ما محتاجیم و خدا بی‌نیاز و ما همیشه باید عرض احتیاج به خدای بی‌نیاز کنیم و این یکی از عبادت‌های بسیار بزرگ است. لذا در تعقیبات نماز- مستحب و واجب - حضرات معصومین علیهم السلام نیازمندی‌های خاصی را که ما داریم اما توجّه به آن نداریم به صورت دعا درآورده‌اند و گفته‌اند این را بعد از نماز‌ِشب، آن را بعد از نماز صبح، این را بعد از نماز ظهر و عصر بخوانید همه احتیاج است. اما چیزهایی که ما خیال می‌کنیم احتیاج داریم همین نان و آب و گوشت و خانه و این چیزهاست. چیزهای دیگر هم مورد احتیاج است، ما توجّه نداریم و آن­ها یادمان داده‌اند، گفته‌اند این‌ها را هم بخواهید.

س2: آیا لازم است بعضی عبادات و اذکار مثلاً در زمان و ساعت معیّنی باشد تا اثر داشته باشد مثلاً فلان ذکر را هر روز صبح بگوییم؟

ج: نظم در هر کاری خوب است، بی­‌نظمی یکی از نتایجش این است که کار ترک می­‌شود، لذا گفتند برای این کارها هم یک نظمی داشته باشید، یک ساعت­‌هایی که آن­جا کارهایی پیش نمی­‌آید تا انسان را محروم کند (انجام دهید)، مثلاً بعد از نماز صبح تا اول طلوع آفتاب آدم کاری ندارد، این­جا باید این کارها را انجام داد که ترک نشود، اگر برای روز بگذاریم کارهای دیگر هجوم می آورد و ترک می­‌شود، اگر ما بخواهیم ادامه داشته باشیم باید وقت خاصی برایش قائل شویم که منجر به ترک نشود.

س3: صرف نظر از ادامه دادن، خودِ آن زمان­‌ها در اثرگذاری هم با هم تفاوت ندارند؟

ج: چرا، شما وسط روز بخواهی این کارها را بکنی حواست پرت است، چون چشم می‌­بینید، گوش می‌شنود، ماشین­‌ها بوق می‌زنند آدم­‌ها می‌­آیند و می­‌روند حواست پرت می‌­شود، امّا قبل از طلوع آفتاب اینجور نیست، آن زمان به آدم در تجمّع حواس کمک می‌­کند، بنابراین اینجور کارها را صبح انجام بدهیم بهتر است، این­که خدا گفته شب نماز بخوانید چرا گفته است؟ روز هم می‌­خوانی امّا آن خاصیت شب را ندارد، (چون) شب خلوت است، همه خواب هستند، گوش چیزی نمی­‌شنود، تاریک است چشم نمی­‌بیند حواس آن­جا (پیش خدا) می‌­رود، امّا روز این­‌ها همه می­‌بینند؛ وقتی می­‌بینند (انتقال) به دل می­‌دهند، دل حواسش پرت می‌­شود.

س4: در بین الطلوعین چه عملی را بیشتر تاکید می­‌فرمایید؟

ج: دستور داده­‌اند که تا طلوع آفتاب شما مشغول ذکر و عبادت و تعقیب باشید. بعد از نماز ، قرآن بخوانید و بعد ذکر بگویید و تا طلوع آفتاب دعاهای وارده را بخوانید، کار دنیایی نکنید.

س5: چه اذکار و تعقیباتی بگوییم که همیشه ادامه بدهیم و بتوانیم با آن مأنوس باشیم و نخوابیم تا وقتمان هدر نرود؟

ج: بعد از نماز باید یک مقداری قرآن بخوانید- حداقل پنجاه آیه باشد[2]- و بعد از قرآن ذکر بگویید. اگر انسان نیاز به خواندن رساله دارد، رساله بخواند و اگر نیاز ندارد ذکر بگوید تا آفتاب طالع شود.

س6: خفیر روزهای هفته که در بعضی از کتب اخلاقی خیلی توصیه می­‌شود که اول هر روز به معصومی که حامی آن روز است توسل و استعانت شود چیست؟ آیا منشأ روایی دارد که روزهای هفته به نام حضرات علیهم السلام باشد؟

ج: خیر.{ منشأ روایی ندارد} ولی برای این­که شیعه ارتباطش با حضرات علیهم السلام قطع نشود ایام هفته را طوری تنظیم کرده­‌اند که هر روز به یکی دو نفر از این حضرات علیهم السلام توجه داشته باشیم و دعایی بخوانیم و ارتباطمان اتصال پیدا کند و قطع نشود این کار یک تدبیر معنوی خوبی است.

س7: پس خفیر منظور حضرات علیهم السلام هستند؟

ج: خفیر به مسؤول آن­روز گفته می‌­شود.

س8: این عمل را چقدر توصیه می‌­فرمایید؟

ج:یکی از کارهای خوب است، برای در یاد حضرات علیهم السلام بودن و ارتباط داشتن با آن­ها، خیلی برنامه خوبی است.

س9: بعد از نماز جماعت شعارهایی گفته می‌شود مثل تکبیر و دعا برای رهبر و غیره بهتر است این‌ها اول گفته شود یا تسبیحات حضرت زهرای مرضیه سلام الله علیها؟

ج: در رساله نوشته‌اند بعد از نماز مستحب است آدم سه بار تکبیر بگوید، بنابراین آن سه تا تکبیر طبق رساله است. شعار هم شعار هدف ماست دیگر. این همه شهید دادیم، این همه مسلمانان متحمل رنج و مصیبت شدند، این باید با شعار حفظ شود تا مردم فراموش نکنند، حالا منتهی عقب و جلو گفتن حرف دیگری است اما مسأله مهمی است،‌ لَعن بر ظالمین، لَعن بر کفار، لَعن بر آمریکا و اسرائیل این‌ها جزء برنامه‌های دینی ماست. خدا چند بار در قرآن کریم گفته است: «إِنَّ اللَّهَ لَعَنَ الْکافِرینَ»[3] و «أَلا لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمینَ»[4]، خُب این­ها حرف خداست ما هم داریم عمل می‌کنیم امّا ضد انقلاب ناراحت می‌شود. می‌گوید این را نگو بجایش تسبیحات بگو. تسبیح سر جایش است، طوری نیست همه را با هم بگو. خود حضرت زهرا سلام الله علیها این را دوست دارد، اسمش، رسمش، دینش، خطش، با پیروزی این انقلاب ذکر ایشان به مردم رسید ولی اگر آن دستگاه بود که نمی‌شد، بنابراین این­ها کج سلیقگی است، هیچ طوری نیست.

س10: شعارها را قبل از تسبیحات حضرت زهراء سلام الله علیها بگوییم؟

ج: گاهی نمی‌شود اول آن را بگویند بعد این را بگویند، لابدّ این جور جا افتاده است که اول این را بگویند بعد آن را بگویند هر دو در جای خودش قرار می‌گیرد،‌ کسانی که بناست اعمال را بنویسند اشتباه نمی‌کنند، این را اول می‌نویسند و آن را دوم.

س11: پس چرا حتی در زمان فِضّه اینقدر سفارش به تسبیحات حضرت زهراء سلام الله علیها شده است؟

ج: چون به نام حضرت زهرا سلام الله علیها است، دشمن نمی­‌خواست این ادامه پیدا کند، توصیه کردند ترک نکنید که این محفوظ باشد، به نام ایشان است، لذا آن­ها این را قبول ندارند و اینها بر این اصرار دارند. لذا روایت داریم که (ثوابش) به اندازه هزار رکعت نماز است[5]، با این­که نماز خیلی بالاست، امّا این اهمیتش زیاد است برای حفظ ایشان در جامعه لازم و ضروری است، لذا یکی از تعقیبات مهم بعد از نماز همین است، چون اسم ایشان روی آن است. به مناسبت اسم ایشان اسم امیرالمؤمنین علیه السلام هم هست، برای حفظ این اسم باید این کار انجام بگیرد.

س12: آیا ترتیب گفتن تسبیحات حضرت زهراء سلام الله علیها که قبل از خواب است با ترتیب آن در تعقیبات نماز فرق دارد؟

ج: همه­‌اش یکی است، اوّل خدا (الله اکبر) مقدم بر همه است بعد هم همین دو تاست(الحمدلله، سبحان الله)[6]. همه­‌اش هم برای خداست اما به نام ایشان است، این نام خیلی مسأله است.

س13: منظور این است که  کدام ترتیب معتبر است؟

ج: همین است بله، ترتیبش همین است.

س14: قبل از خواب هم با همین ترتیب بخوانیم؟

ج: به همین ترتیب. چون (پیامبرصلی الله علیه و آله)یک جور بیشتر به ایشان نداد که همان است دیگر. همان را بعد از نماز به عنوان تعقیب می­‌خوانی، قبل از خواب هم به عنوان عبادت قبل از خواب می­‌خوانی.

س15: از اثرات آیة‌ُالکرسی بعد از نماز بفرمایید.

ج: آیة‌الکرسی قبل از نماز، بعد از نماز، قبل از خواب، بعد از خواب، انسان را از خیلی چیزها حفظ می‌کند. خدا از خطر دزد، از خطر چیزهای دیگر حفظ می­‌کند، از خطر از ما بهتران!(جِنها) حفظ می­‌کند.

س16: ثواب نماز نافله بیشتر است یا ثواب صلوات؟

ج: خود صاحبان صلوات گفته‌­اند نافله آدم را به قرب چه کسی می­‌رساند؟ «مَا زَالَ‌ الْعَبْدُ یَتَقَرَّبُ‌ إِلَیَ‌ بِالنَّوَافِلِ»[7] ، صلوات (فرستادن) برای خاطر شنیدن همین حرف­‌ها از حضرات معصومین است.

س18: اینکه انسان بعد از نمازهای یومیه ذکر سه تا صلوات و سه تا سوره توحید و سه بار آیه «وَ مَنْ‌ یَتَّقِ‌ اللَّهَ» را بخواند چه اثری دارد؟

ج: خیلی خوب است، قرآن خوانده است دیگر، خدا دستور داده است:«فَاقْرَؤُا ما تَیَسَّرَ مِنَ‌ الْقُرْآنِ[8]». ‌

س19: این خواندن ظاهری در نورانیت فرد اثر دارد ؟

ج: یکی از وظائف است، اگر نخوانیم قرآن از بین می­‌رود دیگر، باید بخوانیم، وقتی خواندیم نیاز پیدا می­‌شود به اینکه قرآنی باشد بخوانیم، آنوقت نوشته می­‌شود، چاپ می­‌شود، زیاد می‌­شود، اما اگر نخوانیم چاپ نمی‌­شود، زیاد نمی‌­شود، از بین می‌­رود.

س20: اگر واجب و حرام کافی است، پس نماز اوّل وقت یا نماز شب یا تعقیبات نماز و این­ها را هم ترک کنیم اشکالی ندارد؟

ج: چه مانعی دارد؟ شما اگر مردی گناه نکن عیب ندارد، نماز را بخوان اول وقت نخوان طوری نیست،‌ می­‌روی بهشت ان شاء الله.

س21: عمل به این­ها تاثیری ندارد؟

ج: تاثیر کلی ندارد،‌ تصمیم شما تاثیر کلی دارد.

س22: پدر و مادر از ما که طلبه هستیم توقع دیگری دارند؟

ج: اوّل وقت خواندن نماز عیب ندارد خوب است، امّا واجب نیست، ولی همه گناه می­‌کنند و غالباً مردم (گناه­کار) نماز را عقب می­‌اندازند دیگر. توقّع خوبی است امّا واجب نیست.

س23: مثلا اگر یک طلبه‌­ای در نمازش اینجوری کاهل باشد که مثلاً دیروقت بخواند مردم هم به او ظنین بشوند از این حیث ممکن است تاخیر انداختن او حرام باشد؟

ج: نه، حلال خدا حلال است دیگر. خدا گفته است بخوان، اوّل وقت هم نخواندی طوری نیست، حالا اگر بخواهی شما نشان بدهی که ایمانت قوی است نمازت را اوّل وقت می­‌خوانی، این فضیلت را هم حیازت(یعنی جمع آوری) می­‌کنی، نخواستی هم طوری نیست.

س24: این درست است که به تجربه آدم می‌­بیند که مثلاً کسانی که از این چیزها مراقبت نمی­‌کنند مثل اوّل وقت نماز خواندن و جماعت و نماز شب در عمل در تقوا هم موفق نمی­‌شوند؟

ج: با این کار معلوم می­‌شود که تصمیم ندارد واجبات را انجام بدهد و محرمات را ترک کند، لذا به این­جا می‌­رسد، ‌اگر تصمیم داشته باشد مرتب انجام می­‌دهد.

س25: مرتب یعنی حتی این اوّل وقتش هم درست می­‌شود؟

ج: بله دیگر.

پرسشهاو پاسخها از عالم ربانی حضرت آیت الله خوشوقت تهرانی اعلی الله مقامه الشریف