نکته اخلاقی
خطرات گناه در کلام امام سجاد علیه السلام
...گناه تابع احساس خطرات گناه است، اگر (خطر آن را) خیلی خوب درک کردیم هیچ‌وقت گناه نمی‌کنیم، امّا اگر نسبی درک کردیم به اندازه نسبیّت گناه خواهیم کرد.
امام سجاد صلوات الله و سلامه علیه در این دعاهای صحیفه سجادیه گناه را طرز مخصوصی در ذهن ما و همه مردم مجسّم کرده‌اند. بزرگی و خطر آن را به اندازه‌ای ترسیم کردند که انسان‌ها با تجسّم آن موقعیت برای گناه، هرگز مبتلای به گناه نشوند. ایشان اینگونه خطرات گناه، قباحت گناه، زشتی گناه و تمام آثار منفی مادی و معنوی گناه را در این چند جمله‌ای که برایمان ترسیم فرموده‌اند مجسّم کرده‌اند که گناه در نظر ما اینگونه تجسّم پیدا کند که ما دیگر گِرد گناه نگردیم و بفهمیم گناه یعنی چه و چه آثار مخرّب در دنیا و آخرت دارد.
فرمودند: «یَا إِلَهِی لَوْ بَکَیْتُ إِلَیْکَ حَتَّى تَسْقُطَ أَشْفَارُ عَیْنَیَّ»[1]، اگر اینقدر گریه کنم تا مژه‌های چشمم بریزد،
«وَ انْتَحَبْتُ حَتَّى یَنْقَطِعَ صَوْتِی»، اینقدر ناله کنم، با صدا گریه کنم که صدایم دیگر در نیاید، تارهای صوتی‌ام خراب شود،
«وَ قُمْتُ لَکَ حَتَّى تَتَنَشَّرَ قَدَمَایَ»، اینقدر در مقام عظمت تو روی پا بایستم که قدم‌هایم ورم کند، باد کند،
«وَ رَکَعْتُ لَکَ حَتَّى یَنْخَلِعَ صُلْبِی»، اینقدر در نماز و عبادت رکوع کنم که این کمرم دیگر مهره‌هایش از هم جدا شود،
«وَ سَجَدْتُ لَکَ حَتَّى تَتَفَقَّأَ حَدَقَتَایَ»، اینقدر سجده کنم تا چشمانم در بیاید،
«وَ أَکَلْتُ تُرَابَ الْأَرْضِ طُولَ عُمُرِی»، در تمام عمر عوض غذا خاک زمین را بخورم،
«وَ شَرِبْتُ مَاءَ الرَّمَادِ آخِرَ دَهْرِی»، به جای آب صاف و زلال، آب خاکسترآلود بخورم،
«وَ ذَکَرْتُکَ فِی خِلَالِ ذَلِکَ حَتَّى یَکِلَّ لِسَانِی»، با زبانم اینقدر در این مدت طولانی ذکر تو را بگویم که دیگر زبانم خسته شود و نتوانم(ذکر بگویم)،
اگر همه این کارها را بکنم؛ بعد:
«ثُمَّ لَمْ أَرْفَعْ طَرْفِی إِلَى آفَاقِ السَّمَاءِ اسْتِحْیَاءً مِنْکَ»، بعد سرم را به طرف آسمان نتوانم بلند کنم از باب اینکه چون یک گناه کرده‌ام از تو حیا می‌کنم،
«مَا اسْتَوْجَبْتُ بِذَلِکَ مَحْوَ سَیِّئَةٍ وَاحِدَةٍ مِنْ سَیِّئَاتِی»، اگر این همه کار بکنم در طول عمر من مستوجب این نمی‌شوم که یکی از گناهان مرا ببخشی.
درس اخلاق عارف بالله حضرت آیت الله خوشوقت تهرانی (اعلی الله مقامه)
در مدرسه علمیه حضرت صاحب الأمر عجل الله فرجه 16 / 8 / 1387
1 - صحیفة سجادیة، دعاء 16 ص:82