نکته اخلاقی
مجادله
س1: مفهوم بحث و جدال در صحبت‌ها و هم مباحث‌ها چیست؟
ج: یکی از موارد استعمال زبان و استفاده از نطق این است که انسان حق را برای طرف مقابل بیان کند. مسأله‌ای است که هم (صورت) حق دارد و هم باطل. به نظر شما دیگری باطل را مطرح می‌کند و شما معتقد هستید که نظر شما حق است. شماوظیفه‌اتان چیست؟ این است که برای خاطر اینکه او را هم به حق دعوت کنید استدلال کنید و بگویید به این دلیل و به این دلیل آن حرف شما (حق) نیست و این (حق) است. خُب وقتی من برای طرف دلیل آوردم و طرف قبول کرد دیگر مسأله‌ای نیست. اما اگر قبول نکرد و احساس کردی که نمی‌خواهد قبول بکند شما دیگر صحبت نکن. صحبت کنی آنوقت به جای بد می‌رسد. نفسش بُراق می‌شود؛ کم‌کم صدا بلند می‌شود؛ یواش یواش کلمات توهین‌آمیز می‌آید و کم‌کم کتاب را بلند می‌کنند! و اینجوری می‌شود، این‌ها را جدل می‌گویند. مجادله یعنی همین.
س2: آیا حکم شرعی‌اش حرمت است؟
ج: همه می‌گویند حرام است دیگر، امام صادق علیه السلام فرمودند: « اُتْرُکِ الْمِرَاءَ وَ إِنْ کُنْتَ مُحِقّاً »[1]. طرف قبول نمی‌کند دیگر، وقتی فهمیدی دیوار ایجاد کرده است دیگر نباید حرف بزنی و الّا به جای بد می‌رسد.
س3: قبل از اینکه به آن مراحل اهانت برسد حرمت دارد؟
ج: نرسد نه، به آنجا برسد حرمت دارد.
پرسش و پاسخ از عارف بالله حضرت آیت الله خوشوقت تهرانی اعلی الله مقامه
مدرسه علمیه حضرت صاحب الأمر عجل الله فرجه 09/09/1385
[1] - ... عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ یَضْمَنُ لِی أَرْبَعَةً بِأَرْبَعَةِ أَبْیَاتٍ فِی الْجَنَّةِ أَنْفِقْ وَ لَا تَخَفْ فَقْراً وَ أَفْشِ السَّلَامَ فِی الْعَالَمِ وَ اتْرُکِ الْمِرَاءَ وَ إِنْ کُنْتَ مُحِقّاً وَ أَنْصِفِ النَّاسَ مِنْ نَفْسِکَ. (کافی ج2 ص144