نکته اخلاقی
معنای إخلاص
س1: آیا اخلاص در ضمن نیت برای تقویت ایمان وقتی که عمل را انجام می‌دهیم هم معنی می‌دهد؟
ج: (در لغت عرب) یک خَلَصَ یَخلُصُ داریم و یک اَخلَصَ یُخلِصُ داریم، اَخلَصَ یُخلِصُ یعنی یک چیزی قاطی دارد، یکدست نیست. شما وقتی آن قاطی را جدا می‌کنی و بیرون می‌ریزی ما بقی‌اش چه می‌شود؟ می‌شود خالص. مثلاً در آب یک مشت کاه ریخته‌اند، این خالص نیست. آبِ خالص نیست. اگر کاه‌ها را جدا کردی و بیرون ریختی آب خالص تهیه می شود. این عمل را می‌گویند إخلاص. شما چه کار کردی؟ آب را خالص کردی بعد از آنکه آب مخلوط داشت. عبادت هم همینجور است، اگر برای خاطر خدا انجام بدهی خالص است. اگر برای غیرخدا انجام بدهی ناخالصی دارد. مُخلِص هم به کسی می‌گویند که آن ناخالصی‌ها را بیرون بریزد و عبادت را فقط برای خدا انجام دهد. این را إخلاص می‌گویند. امیرالمؤمنین علیه الصلاة و السلام فرمودند: « وَ بِالْإِخْلَاصِ یَکُونُ الْخَلَاصُ»[1] ، اگر بخواهی خلاص شوی باید با إخلاص عبادت کنی و الا بخواهی توجه‌ات دیگر هم در آن باشد انسان از شرّ نفس اماره و ضعف ایمان هیچ‌وقت خلاص نمی‌شود.
س2: اگر عبادت به نیت تقویت ایمان انجام شود مطلوب نیست؟
ج: شما عبادت را برای خاطر خدا بکن، آنوقت اثرش همین تقویت ایمان می‌شود.
درس اخلاق عارف بالله حضرت آیت الله خوشوقت تهرانی اعلی الله مقامه
مدرسه علمیه حضرت صاحب الأمر عجل الله فرجه 16/09/1385
[1] - ... قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع الدُّعَاءُ مَفَاتِیحُ النَّجَاحِ وَ مَقَالِیدُ الْفَلَاحِ وَ خَیْرُ الدُّعَاءِ مَا صَدَرَ عَنْ صَدْرٍ نَقِیٍّ وَ قَلْبٍ تَقِیٍّ وَ فِی الْمُنَاجَاةِ سَبَبُ النَّجَاةِ وَ بِالْإِخْلَاصِ یَکُونُ الْخَلَاصُ فَإِذَا اشْتَدَّ الْفَزَعُ فَإِلَى اللَّهِ الْمَفْزَعُ. ( کافی ج2 ص468